• Ecologistas en Acción eta Mugimendu Iberiar Antinuklearrak (MIA) protesta egin dute datozen hilabeteetan Japoniak Fukushimako ur erradioaktiboa isuriko duela eta aurrekari oso arriskutsua ezarriko duela ohartaraziz.
  • Espainiako Estatuan energia nuklearraren jarraitutasunak erradioaktiboak diren milaka tona hondakin sortzea eragiten du, eta horietarako ez dago behin betiko irtenbiderik.
  • Erakunde ekologistek salatu dute urrun gaudela hondakin nuklearren benetako konponbidetik, orain arte Hondakin Nuklearren 7. Plan Nazionalaren bi zirriborroetan proposatutako kudeaketa-planek arazo ugari baitituzte.

2011ko martxoaren 11n tsunami batek Japonia astindu zuen eta 1 eta 3 erreaktoreen eta Fukushimako zentral nuklearreko 4. erreaktorearen eraikinaren leherketa eragin zuen, gaur arte iraun duen hondamendi nuklear bat eraginez. Hondamendi nuklear horrek arriskuan jartzen du berriro itsasoko bizitzaren osasuna, eta, ondorioz, baita giza espeziearena ere. Urteurren honetan, Ecologistas en Acción taldeko kide den Mugimendu Iberiar Antinuklearrak (MIA) zentral nuklear guztiak ixtea exijitzen du, eta Japoniako gobernuak datorren udaberrian edo udan 1,3 milioi metro kubiko ur erradioaktibo Ozeano Barera askatzeko hartutako erabakia errefusatzen du.

Fukushimako zentral nuklearreko hiru erreaktoreren erregai nuklear urtua hoztean sortzen da ur erradioaktiboa. Erradioaktibitatea murrizteko iragazte-prozesu bat egiten da, tritioa bakarrik gera dadin, baina prozesuak ez du espero bezala funtzionatu. 2018an, japoniar prentsak jakin zuen enpresa jabeak, TEPCOk, ezkutatu egiten zuela 2018ko irailetik aurrera tratatutako 890.000 m2 uretatik % 84k substantzia erradioaktiboen kontzentrazio handiagoak zituztela ozeanora askatzeko baimendutako mailak baino. TEPCOren datuen arabera, 2021eko abuztuan uraren % 69 (832.900 m2) birprozesatu egingo da.

Horren aurrean, MIAk eta Ecolosgitas en Acción taldeak elkartasuna adierazi diete Japoniako biztanleei, eta energia nuklearraren, zibilaren eta militarraren amaiera eskatu dute. Zentral nuklearrak ixtea hondakin erradioaktiboen bolumena murrizteko lehen urratsa da. Era berean, itxiera-egutegian atzerapausorik ez emateko eta hondakin erradioaktibo horien behin betiko kudeaketari buruzko eztabaida irekia egiteko eskatu du.

Espainiako Estatuan energia nuklearraren jarraitutasunak erradioaktiboak diren milaka tona hondakin sortzea eragiten du, eta horietarako ez dago behin betiko irtenbiderik. Herritarren parte-hartzerik ezak, hondakin horien kudeaketari nola heldu eztabaidatzeko eztabaida ireki batekin, eta erreaktore nuklearren jabe diren enpresek sortutako hondakinen kudeaketa osoagatik ordaintzea bermatuko duten neurri fiskalik ezak arrisku handia dakarte.

Orain arte Hondakin Nuklearren 7. Plan Nazionalaren bi zirriborroetan proposatutako kudeaketa-planek arazo ugari dituzte, hala nola hondakin nuklearren behin betiko kokalekuaren hasiera zenbait hamarkadatan atzeratzea. MIA osatzen duten erakundeek, tartean Ecologistas en Acción taldeak, berriro salatu dute programatu gabeko geldialdiak eta zentral nuklearretako hainbat gorabehera errepikatzen direla, erreaktoreen zahartze-egoeraren eta kokaleku nuklearren segurtasun-baldintzen degradazioaren erakusgarri argiak baitira. Gero eta nabarmenagoa da energia nuklearra garestia, zaharkitua eta oso arriskutsua dela, eta alde batera utz daitekeela, energia berriztagarrien ekologia-, lurralde- eta ingurumen-garapen egokiaren alde eginez.

Fukushimako egoera

Joan den urtarrilaren 13an Japoniako gobernuak Fukushimako erreaktoreen hoztetik datorren ura duten deposituak deskargatzen hasteko erabakia hartu zuen. Aurtengo udaberrian edo udan izango da. Andel horiek 1,3 milioi metro kubiko ur erradioaktibo dituzte biltegiratuta. Ura ozeanora isuriko da kilometro bat luzeko itsaspeko tunel batetik. Bere eraikuntza, itsasotik 12 metrora, ia amaituta dago. Gobernuak Energia Atomikoaren Nazioarteko Erakundearen babesa baino ez du espero ur erradioaktibo kopuru handi horren deskontaminazio-prozesuan.

Japoniako gobernuak ez du lortu bertako arrantzaleen kooperatiben eta Japoniako talde sozialen oposizioa garaitzea, nahiz eta 500 milioi eurotik gorako laguntza-funtsak agindu tokiko arrantza-industriari. Inguruko herrialdeak ere ez ditu konbentzitzen, ez baitira itsasoan ur erradioaktiboaren diluzioaren segurtasunaz fidatzen. Ozeano Bareko Uharteen Foroak, ia 20 herrialde eta eskualde biltzen dituen erakundeak, Australia eta Zeelanda Berria barne, ozeanora deskarga atzeratzea eskatu du, arrantza-industrian duen eragin negatiboagatik. Txinak eta Hego Koreak ez dute konfiantzarik TEPCO enpresak egiten duen deskontaminazio-prozesuan.

Talde ekologistek zalantzan jarri dituzte Japoniako gobernuaren baieztapenak, alegia, urak ez duela eraginik izango itsas bizitzan, ezta gizakien osasunean ere, baina erakunde zientifikoek ere zalantzan jarri dituzte. Itsas Laborategien Elkarte Nazionalak (NAML), 100 laborategi baino gehiago biltzen dituenak, segurtasun-berme horiek babesteko datu zientifiko egokiak eta zehatzak falta direla adierazi du. Tanga bakoitzean substantzia erradioaktiboen edukiari buruzko datu kontrastaturik ez dagoela salatzen dute. 2022tik bakarrik ebaluatzen du prozesuaren eraginkortasuna japoniarrak ez diren laborategiek. NAMLren ustez, TEPCOk eta gobernu japoniarrak emandako datuek erakusten dute, kasu batzuetan, laginketa-protokoloetan, diseinu estatistikoan eta laginen analisian akatsak daudela. Ez dituzte kontuan hartzen ozeanoa kutsatzeko irtenbide alternatiboak, hala nola 40 eta 60 urte bitartean biltegiratzea, tritioaren erradioaktibitate-maila jaisten den bitartean, substantzia hori ezin baita iragazi; erradionukleidoak molusku iragazleen maskorrean metatzea, ostrak kasu; edo ura zementua egiteko erabiltzea, errazago biltegiratzeko eta tritioaren erradioaktibitatea blokeatzeko.

Elkarte zientifikoak adierazi duenez, itsasoko organismoetan (txirlak, ostrak, karramarroak, otarrainak, izkirak eta arraina) biometaketa- eta biokontzentrazio-prozesu biologikoen errealitateari eta itsas hondoko tokiko sedimentuetan metatze-fenomenoei muzin egitea da itsasoko kutsatzaileen diluzioan konfiantza izatea. Ozeano Bareak balio ekologiko, ekonomiko eta kulturaleko organismoen biomasa handiena du, munduko arrantza-tokien % 70 barne.

Japoniako gobernuak eta TEPCOk azpimarratu dute ingurumen eta osasun inpaktuak hutsalak izango direla, tratatutako ura pixkanaka askatuko delako itsasoko ur kantitate handiek diluitu ondoren. Bitartean, Energia Atomikoaren Nazioarteko Agentzia erabakia justifikatzen saiatzen da, gogoraraziz mundu osoko planta nuklearrek antzeko prozesu bat erabiltzen dutela tritio eta beste erradionuklidoen kontzentrazio baxuak dituzten hondakin-urak ezabatzeko.

Kutsadura erradioaktiboa Espainiako Estatuan

Espainian ere kutsadura erradioaktiboarekin bizitzera behartzen dute. Segurtasun Nuklearrerako Kontseiluak Diputatuen Kongresuari eta Senatuari egindako 2021. urteko txostenak honako hau dio: “Tritioaren jarduerak funts naturala baino urteko batez besteko balio handiagoak ditu zenbait lekutan (Ebro, Tajo, Júcar eta Segura), bertan kokatutako zentral nuklearren efluenteen edo Tajo-Segura isuraldatzearen ondorioz. Hala ere, 314/2016 Errege Dekretuan ezarritako 100 Bq/l-ko balioa baino askoz txikiagoak dira, eta pixkanaka behera egiten dute ibaian behera, tritio-jarduera txikia duten ibaiadarren ekarpenengatik”. Era berean, isuri erradioaktiboak daude oraindik Palomares inguruan, Almeriako lurraldean lau bonba erori direlako.

Arazoa da erradiazio-maila oso baxua izan arren, ezin dela baztertu osasunari kalte egitea. Beraz, esposizio erradioaktiboaren legezko mugak ez dira berme bat, orientagarriak dira. Argi dago elektrizitate nuklearraren “onurak” ezin duela gaur egun eta datozen belaunaldietan eragiten duen kaltea konpentsatu.

Ecologistas en Acción eta Mugimendu Iberiar Antinuklearrak ozeanoaren kutsadura erradioaktiboaren aurkako protesta egin dute, eta aurrekari oso arriskutsua ezarri dutela ohartarazi dute, desegiten ari den planta nuklear bateko (Plymoutheko Pilgrimen CN, AEB) erregai gastatuko igerilekuko hondakin-urak Atlantikora isurtzeko asmoak erakusten duen bezala.

La entrada Fukushimako hondamendia gertatu zenetik 12 urte igaro ondoren, mehatxu nuklearrak bere horretan jarraitzen du aparece primero en Ecologistas en Acción.