Lindanoak ondare toxiko baten oraina izaten jarraitzen du

• Ekologistak Martxanek lindanoak eragindako kutsadurari buruzko txosten berria argitaratu du.
• Azterlanak Trantsiziorako eta Erronka Demografikorako Ministerioaren 2019ko azken datuak eskaintzen ditu.
• Analisiak kutsatzaileak nahiz eta duela hamarkada batzuetatik debekatuta egotea ibaietan eta lurpeko uretan irauten duela erakusten du.
• Datuek zaintza areagotzea beharrezkoa dela eta arrisku toxiko hori murrizteko eta ezabatzeko neurriak ezartzea erakusten dute.

Txosten

Lindanoa. Ondare toxico baten gaurko egoera txostenak lindanoaren eta haren fabrikazioan sortutako hexakloroziklohexanoaren beste isomero batzuen presentzia aztertzen du, 2019ko Espainiako mugape hidrografikoetan. Lindanoa, zehazki, substantzia arriskutsua da, intsektizida gisa masiboki erabili zena nekazaritzarako eta ez nekazaritzarako. Debekatu zenetik, 2019an Espainiako mugape hidrografikoetan oraindik dagoen hondakin toxikotzat jotzen da.

Urtez urte, emaitzek erakusten dute Espainiako azaleko et lindanoz kutsatutako lurpeko urak lehenbailehen deskontaminatzeko premia dagoela. Izan ere, arro batzuetan, toxiko horren presentzia handitu egin da.

Txosten honetako datuak Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demografikorako Ministerioak eman ditu, aurrerantzean Miterd, Ekologistak Martxan taldeak egindako ingurumen-informazioaren eskaerari erantzunez. Txostena hainbat hizkuntzatan dago eskuragarri: gaztelaniaz, euskaraz, galizieraz eta ingelesez.

Substantzia toxikoa

Lindanoa hexakloroziklohexanoaren (HCH) isomero kimiko bat da, iraganean plagizida gisa erabiltzen zena. 2008tik debekatuta dagoen substantzia organokloratua da EBn, eta lehentasunezko substantzia arriskutsu gisa sailkatuta dago. Uraren Esparru Zuzentarauaren (2000/60/EE Zuzentaraua) X. eranskinean 18. zenbakian dago.

Ezaugarriak:

• Iraunkortasuna. Biodegradazioa motela da.
• Toxikotasuna. Ondorio kaltegarriak izaten dituzte animalia-espezie gehienetan eta ingurune naturalean, oro har. 2015eko ekainetik, OMEk (Osasunaren Mundu Erakundeak) gizakientzako kantzerigeno gisa sailkatzen du. 1. taldekoa da, eta bertan prozesu industrialak eta konposatu kimikoak sartzen dira, toxikotasuna egiaztatuta dutenak, alegia. Gaur egun, jada ez da plagizida bat, eta ezin dugu plagizida gisa ikusten jarraitu. Lehentasunezko substantzia arriskutsua da.
• Mugikortasuna. Lurrunkortasun handia dute.
• Biometaketa eta biomagnifikazioa. Koipe asko izateak (ehun mota horri erraz gehitzen zaio), biodegradazioa zailtzearekin batera, konposatu horiek kate trofikoan metatzea eta kontzentrazio maila trofiko handiagoetan igotzea eragiten du. Izan ere, joan den mendeko hirurogeita hamarreko hamarkadan, konposatu horiek Antartikako pinguinoen koipean presentzia zutela antzeman zen.

Txostenaren datuek (txostena gaztelaniaz, euskaraz, galizieraz eta ingelesez dago) eskuragarri zaintza areagotzea eta arrisku toxiko hori murrizteko eta ezabatzeko neurriak ezartzea beharrezkoa dela erakusten dute. Horregatik, erakunde ekologistak premiazko ekintzak eskatu dizkie ibaien eta lurpeko uren ardura duten administrazioei, bai eta Trantsizio Ekologikorako eta Erronka Demografikorako Ministerioari ere, giza osasuna arrisku larrian jartzen duen kutsatzaile batekiko esposizioa murrizteko, eta, era berean, ingurumenean kalte handia eragiteko.

La entrada Lindanoak ondare toxiko baten oraina izaten jarraitzen du aparece primero en Ecologistas en Acción.